တောင်ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံရဲ့လူသွားလူလာများတဲ့လမ်းတွေပေါ်မှာ"ကျတော်တို့နိုင်ငံဖိနှိပ်ခံနေရပါတယ်"ဆိုတဲ့စာသားအပြင် စစ်အာဏာရှင်ပြုတ်ကျရေးစာသားပါ ဆိုင်းဘုတ်သုံးခုလောက်ကိုင်ပြီးအအေးဒဏ်ကိုအံတုပြီးကိုအောင်ကျော်ဟိန်းတစ်ယောက်တကိုယ်တော်ဆန္ဒပြနေခဲ့ပါတယ်။
ဒီလှုပ်ရှားမှု့ဟာ ဖေဖော်ဝါရီလစစ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန် ကတည်းကစလို့ဒီနေ့အချိန်အထိမြန်မာနိုင်ငံမှာအာဏာသိမ်းစစ်တပ်ရဲ့အနိုင်ကျင့်နှိပ်စက်မှု့တွေကိုဆန့်ကျင်တဲ့ စစ်အာဏာရူးတစ်စုပြုတ်ကျရေးအတွက်လှုပ်ရှားမှု့ဖြစ်ပါတယ်။
"အာဏာစသိမ်းထဲက ကျတော်တို့ကိုရီးယားစစ်သံရုံးရှေ့မှာဆန္ဒပြတယ် နောက်ပိုင်းစစ်အာဏာရှင်တွေကိုတော်လှန်နေတဲ့ရဲဘော်တွေကိုကူညီဖို့အလှူခံရင်းဆန္ဒပြတယ် ခုဆို၄၅ပတ်ရှိနေပါပြီ"လို့ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းက MLN ကိုပြောပါတယ်။
ပထမဆုံးကတော့ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းအပါအဝင်သူငယ်ချင်းတစုဟာပြည်တွင်းကလူတွေလိုငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြခဲ့ပေမယ့် စစ်တပ်ကဆန္ဒပြပြည်သူတွေကိုရက်ရက်စက်စက်ဖြိုခွင်းသတ်ဖြတ်တာတွေရှိလာတဲ့နောက်မှာပဲသူတို့ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကပြောင်းလဲသွားခဲ့ပါတယ်။
"ဒီကောင်တွေပြုတ်ကျရေးအတွက်ကျတော်တို့ရွယ်တူတွေတောင် အသက်စွန့်ပြီးတိုက်နေရတာကျတော်တို့ကဒီမှာရတဲ့လုပ်အားခတွေကိုနှမျောနေလို့မရဘူးလေ ကျတော်ဆိုအိမ်ကိုငွေမပို့ပေးနိုင်တာခွင့်လွှတ်ပါလို့ပြောထားတယ် ရသမျှကတော်လှန်ရေးအတွက်ပဲရည်ရွယ်ထားတော့တယ်"လို့သူကဆက်ပြောပါတယ်။
ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ ၅ နှစ်နီးပါးနေခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းဇာတိနယ်မြို့လေးမှာစီးပွားရေးတခုလုပ်မယ်လို့စိတ်ကူးထားတဲ့ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းရဲ့အနာဂတ်ရည်မှန်းချက်တွေအပါအဝင်မြန်မာနိုင်ငံကလူငယ်ထုရဲ့အနာဂတ်အိပ်မက်တွေကိုစစ်အာဏာရူးတသိုက်ကဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့တယ်လို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။
အခုစစ်တပ်ကအင်နဲ့အားနဲ့ထိုးစစ်ဆင်နေတဲ့စစ်ကိုင်းတိုင်းဟာသူ့ရဲ့မွေးရပ်မြေဖြစ်ပြီးတော့ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးအပြည့်အဝနဲ့နေထိုင်ရပေမယ့်မပျော်ပါဘူး လို့သူကဆိုပါတယ်။
"ဟိုတစ်နေ့ကတင်လူလေးယောက်သတ်သွားတယ်ဘယ်လောက်ရက်စက်သလဲဗျာ ဒီမှာနေနေရပေမယ့်ဒါတွေကြားရတဲ့အခါထမင်းမစားနိုင်တဲ့အထိဖြစ်ရတယ်"လို့ ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းကပြောပါတယ်။
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးမှာစစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှု့တွေလုပ်ရတာလွယ်လွယ်ကူကူရှိတယ်လို့ထင်ရပေမယ့် တခါတလေအခက်အခဲအသေးအဖွဲလေးတွေလဲရှိတယ်လို့သူကပြောပါသေးတယ်။
"တခါတလေကျတော်တို့ဆန္ဒပြရင်း အလှူခံတဲ့အခါမူးနေတဲ့နိုင်ငံသားတချို့လာရစ်တာတွေ တိုင်ခံရတာတွေကြုံရပေမယ့် ရဲတွေကရောသူတို့နိုင်ငံသားတွေကပါနားလည်မှု့ရှိတော့အေးအေးဆေးဆေးပဲပြီးသွားခဲ့တာများပါတယ်"
တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသား လူကြီးပိုင်းတွေဟာသူတို့ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်စစ်အာဏာရှင်ကွယ်လွန်သူချန်ဒူးဝမ်လက်ထက် ဂွမ်ဂျူးသတ်ဖြတ်မှု့တွေနဲ့ထပ်တူကျနေတဲ့အတွက်မြန်မာလူမျိုးတွေကိုစာနာကြတယ်လို့သူကဆိုပါတယ်။
ဒီလိုဖေးမတဲ့သူတွေထဲမှာကိုရီးယားနိုင်ငံသားတွေထိုင်းနိုင်ငံသားတွေအပါအဝင်ကမ္ဘောရီးယားနိုင်ငံကအလုပ်လာရောက်လုပ်ကိုင်သူတွေလဲကူညီဖေးမကြတယ်လို့လဲသိရပါတယ်။
"ကမ္ဘောဒီးယားတွေဆိုလဲငါတို့နိုင်ငံမှာလဲမင်းတို့လိုအဲကွာလို့ပြောပြီး ကူညီကြတယ် ဒီမှာတော့တောင်ကိုရီးယားအစိုးရကကျတော်တို့ကိုအများကြီးဖေးမပါတယ်"
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမြန်မာနိုင်ငံကိုအဓိကကူညီပေးခဲ့တဲ့အထဲမှာတောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံကထိပ်ဆုံးကပါဝင်တယ်လို့ပြောလို့ရတဲ့အပြင်အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ကိုယ်စားလှယ်ရုံးကိုပါလက်ခံဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပါသေးတယ်။
ဒါ့အပြင်မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကိုဗီဇာသက်တမ်းတစ်နှစ်တိုးပေးတာတွေ အိုဗာစတေးနေထိုင်သူတွေကိုတရားဝင်စာထုတ်ပြီးခိုလှုံခွင့်ပေးခဲ့တာတွေအထိအားတက်သရောကူညီခဲ့တယ်လို့လဲသိရပါတယ်။
"ကိုရီးယားကဒီမိုကရေစီအရေးအတွက်အများကြီးခွင့်ပြုပေးတာ ကျတော်တို့မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ဆန္ဒပြမယ်အလှူခံမယ်ဆို စခန်းမှာပြောယုံပဲတခုပဲရှိတာဒီမှာကကိုရိုနာ တအားဖြစ်တော့ပြန်ရင်လဲရပ်ကွက်ရုံးမှာစစ်သွားရင်လဲစစ်ရတယ်"လို့ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းကဆက်ပြောပါတယ်။
ကိုရိုနာဖြစ်ပွားနေတဲ့အတွက်မြန်မာနိုင်ငံသားလုပ်သားတွေအပြင်ထွက်ပြီး ရောဂါကူးစက်မှာကိုအလုပ်ရှင်တွေကစိုးရိမ်ပေမယ့် ကိုအောင်ကျော်တို့ဖက်ကလဲမိမိလုပ်ငန်းခွင်မထိခိုက်ရေးအတွက်အဓိကထားဆောင်ရွက်ကြရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
သွားရလာရတာတွေရပ်ကွက်နဲ့လုပ်ငန်းခွင်အဝင်အထွက်တွေမှာ ကိုရိုနာပြန်စစ်ရတာတွေလိုအနည်းငယ်စိတ်ရှုပ်စရာလေးတွေရှိပေမယ့် ကိုရီးယားရောက်မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကအားတင်းပြီးမြန်မာနိုင်ငံအရေးအတွက်ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ပြောရမှာပါ။
ကိုအောင်ကျော်နဲ့သူငယ်ချင်းတွေစုပြီးတည်ထောင်ထားတဲ့ "ကြောက်ခတ်ကိုမှောက်ပစ်" ဆိုတဲ့အဖွဲ့လေးဟာပထမ ၉ ယောက်သာရှိခဲ့ပေမယ့်ခုဆိုအဖွဲ့ဝင်ဦးရေ၂၀ ကျော်လာတဲ့အပြင် ပြည်တွင်းမှာစစ်အုပ်စုကိုလက်နက်ကိုင်တွန်းလှန်နေတဲ့ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေအပြင် CDM ဝန်ထမ်းတွေကိုပါထောက်ပံ့ပေးနေနိုင်ပြီလို့ဆိုပါတယ်။
ပြည်ပကနေမြန်မာအရေးဆောင်ရွက်နေတာတွေကဘယ်လိုရည်ရွယ်ချက်မျိုးလဲဆိုတာကိုသူက-
"ဒီကောင်တွေကို ခေါင်းကြီးပိုင်းကအစအောက်ခြေအထိသူတို့လုပ်ရက်နဲ့ထိုက်တန်တဲ့အပြစ်မျိုးကိုရစေချင်တယ်ဗျာ သွေးကြွေးမှာဆွေးနွေးစရာမရှိဘူး၊ ဒါကြောင့်လဲ ကျတော်တို့နိုင်ငံပြင်ပကနေအိမ်ကိုတောင်ပိုက်ဆံမပို့တော့ပဲထောက်ပံ့နေတာပါ။ အကုန်လုံးမဟုတ်ပေမယ့်လိုအပ်တာမှန်သမျှထောက်ပံ့နိုင်ဖို့်ကြိုးစားနေပါတယ်"လို့ကိုအောင်ကျော်ဟိန်းကအားနဲ့မာန်နဲ့မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုအသစ်ကိုရရှိရမယ်ဆိုတဲ့မျှော်မှန်းချက်အပြည့်နဲ့ဖြေပါတယ်။